پروتکل دی ام ایکس چیست؟ کاربرد و انواع کنترلرهای سیستم نورپردازی DMX آلفا نیرو

پروتکل ارتباطی DMX چیست؟

DMX512 (Digital Multiplex) استانداردی برای شبکه های ارتباطی دیجیتال است که معمولا برای کنترل نور و جلوه ها کاربرد دارد. و به عنوان وسیله ای برای ارتباط بین تجهیزات و کنترلرها مورد استفاده قرار می گیرد. شرکت الفا نیرو با استفاده از سیستم نورپردازی DMX توانسته محصولاتی بینظیر برای نورپردازی شهری تولید کند.

کاربرد سیستم نورپردازی DMX چیست؟

یکی از روش‌هایی که ما در نورپردازی ساختمان استفاده می کنیم، نورپردازی تحت پروتکل DMX است. از آن برای کنترل نورپردازی های خاص مانند نورپردازی‌های نما، نورپردازی‌های محوطه، برای سالن‌های همایش، آمفی‌تئاتر‌ها، سینماها و غیره استفاده می کنیم.

در دسته بندی کلی کنترلرها، دسته خاصی به نام کنترلرهای موسیقی وجود دارد. اینها می‌توانند جلوه‌های نوری را هماهنگ با موسیقی که در آن لحظه پخش می‌شود ایجاد کنند. عملکرد آن بر اساس یک میکروفون نصب شده در خود کنترلر است که وظیفه تبدیل صدای دریافتی به سیگنال آنالوگ را بر عهده دارد و در نتیجه سوسو و دنباله هایی را به ضرب آهنگ موسیقی تولید می کند.

مزایای سیستم های DMX

چراغ های هوشمند: سیستم های DMX با چراغ های هوشمند کار می کنند که می توانند برای تغییر رنگ، حرکت یا حتی تغییر الگو برنامه ریزی شوند. این به ویژه در تنظیمات سینمای خانگی مفید است.
مصرف انرژی: سیستم DMX در ولتاژ پایین کار می کند و آن را به یک گزینه کارآمد انرژی تبدیل می کند.
سهولت استفاده: سیستم DMX از طریق سیگنال های دیجیتال ارتباط برقرار می کند. با استفاده از لپ تاپ می توان تعداد زیادی از وسایل روشنایی را به راحتی کنترل کرد.
نورپردازی قابل برنامه ریزی: نمایش های نور پیچیده را می توان به راحتی با استفاده از سیستم DMX برنامه ریزی کرد. سطح کنترل روی جنبه‌های مختلف نور مانند شدت، رنگ، زاویه، و حتی الگوی نور را تضمین می‌کند که نمایشی چشم‌گیر را می‌توان ایجاد کرد و از طریق لپ‌تاپ کنترل کرد.

انواع کنترلرهای DMX

کنترلر با قابلیت پشتیبانی از 48 کانال خروجی SB-DN-48DMX
کنترلر با قابلیت پشتیبانی از 240 کانال خروجی SB-DN-240DMX
کنترلر با قابلیت پشتیبانی از 512 کانال خروجی SB-DN -512DMX

نحوه عملکرد DMX

سیگنال DMX را می توان بین کانکتورهای مختلف وصل کرد و یک اتصال سریال بین آنها ایجاد کرد. این اتفاق به این صورت است که سیگنال اصلی یا اولیه ای که از کنترلر DMX خارج می شود به دستگاه اول و از آن به دستگاه بعدی ارسال می شود. این به این دلیل است که تمام دستگاه هایی که از این پروتکل استفاده می کنند دارای کانکتورهای ورودی و خروجی (نر یا ماده) هستند که امکان اتصال بین چندین دستگاه را به صورت متوالی فراهم می کند.

در استاندارد DMX تعریف شده است که چند کانال برای کنترل وجود دارد. به عنوان مثال یک استریپ RGB را در نظر بگیرید. که دارای سه رنگ قرمز، سبز و آبی است. و می توان آن را به عنوان یک مصرف کننده سه کانال در نظر گرفت.
با توجه به اینکه مصرف کننده چند کانال است، نوع کنترلر بر اساس آن انتخاب می شود. برای مثال با داشتن یک کنترل کننده 48 کانال، می توان 16 خط RGB مستقل را مدیریت کرد. هر خط سه کانال را اشغال می کند.

DMX براساس آدرس دهی کار می کند. اگر بخواهیم ده عدد وال واشر به صورت یکسان کار کنند و عملکرد مشابه ای داشته باشند. می توانیم آدرس های یکسانی به آن ها اختصاص دهیم. پس در این صورت برای 12 وال واشر، 48 کانال نیاز نداریم. چهار کانال نیاز داریم. ( با فرض اینکه دارای چهار رنگ باشد).

پس برای اینکه محصول خروجی طبق آدرس ما کار کند. باید بین LED DRIVER یا همان DMX 512 DECODE با DMX CONTLOLLER ارتباط برقرار کنیم. ال ای دی درایور LED DRIVER طبق فرمان هایی که از دی ام ایکس کنترلر DMX CONTLOLLER می گیرد خروجی را کنترل می کند.

جعبه مرکزی یا جعبه فرمان کنترلر DMX آلفا نیرو:

به طور کلی تابلو کنترل الکتریکی ترکیبی از وسایل الکتریکی است که از نیروی الکتریکی برای کنترل عملکردهای مکانیکی مختلف تجهیزات یا ماشین آلات صنعتی استفاده می کنند. یک تابلوی کنترل الکتریکی شامل دو قسمت اصلی است: بدنه تابلو و اجزا و قطعات الکتریکی.

1- بدنه تابلو:

بدنه (محفظه) یک جعبه فلزی است که در اندازه های متفاوت ساخته می شود. معمولاً از آلومینیوم یا فولاد ضد زنگ ساخته می شود. اندازه آن را در کاربردهای صنعتی، با توجه به تعداد درب آن (معمولاً یک یا دو) مشخص می کنند. محفظه کنترل پنل چندین بخش دارد که ‫هر بخش، یک درب دارد. ‫

هر محفظه یک درجه حفاظت ایمنی الکتریکی دارد که توسط UL تعیین می‌شود. همچنین دارای رتبه حفاظتی IP است. که موارد زیر را مشخص می کند:

استفاده داخلی/خارجی
ضد آب/مقاومت در برابر آب
ضد گرد و غبار / آلاینده های جامد
رتبه بندی شرایط خطرناک
درجه ضد انفجار

این طبقه بندی های مختلف باید بر روی یک صفحه فلزی چاپ شده و برای شناسایی و ارجاع آسان به محفظه وصل شوند.

قطعات و تجهیزات غیر الکتریکی درون بدنه

پنل پشتی (Back Panel)

یک ورق فلزی است که در داخل محفظه نصب شده است. و این امکان را می دهد که جهت نصب تجهیزات مختلف الکتریکی سوراخ هایی روی آن تعبیه کنیم. ساختاری برای نصب ریل DIN و کانال های سیم کشی را فراهم می کند.

دین ریل (DIN Rails)

ریل های فلزی DIN دارای ابعاد استاندارد شده و ساختاری برای نصب دستگاه های الکتریکی هستند.

داکت های سیم کشی (Wiring Ducts)

مجرای سیم کشی مونتاژ، مسیریابی و سازماندهی سیم ها را فراهم می کند و در عین حال به کنترل نویز الکتریکی بین دستگاه های داخل جعبه کمک می کند.

ساختار تابلوی کنترل الکتریکی به گونه ای طراحی شده است که حداکثر تجهیزات الکتریکی را در محدوده خود جای دهد و همه سیستم های در حال اجرا را ایمن نگه دارد.

2- قطعات الکتریکی داخل تابلو برق (کنترل پنل)

مدارشکن اصلی (Main circuit Breaker)
سرج ارستر (Surge Arrester)
ترانسفورماتور و منبع تغذیه 24 ولت (Transformer and 24-Volt Power Supply)
بلوک ترمینال (Terminal Block)
رله و کنتاکتورها (Relay & Contactor)
سوئیچ شبکه (Network Switch)
رابط ماشین-انسان HMI (Human Machine Interface)

در تابلوهای برق، تجهیزاتی مشابه آنچه که در این مقاله به آن پرداختیم وجود دارد. اما امکان سفارشی سازی آن وجود دارد. بسته به کاربرد سایز بدنه تغییر می کند. و همین طور اجزا الکتریکی درون تابلو نیز متفاوت خواهد بود.

در شرکت آلفا نیرو بسته به این که تابلو برای توپ نورانی و یا ریسه بلوطی یا ریسه پیکسلی جهت آذین بندی میدان استفاده شده باشد، ابعاد بدنه تابلو متفاوت است. اما تابلوها یک درب هستند. تابلو از نوع بیرونی است. درون تابلو از داکت های سیم کشی استفاده شده است. اجزای الکتریکی شامل پاور، فیوز، بردهای کنترلر و بردهای بافر و تغذیه هستند.

شرکت آلفا نیروی آریا از تابلو کنترل الکتریکی برای تونل نوری و درخت نوری، توپ و گوی نوری، پرده نوری و انواع ریسه و پیکسل نورانی جهت نورپردازی مبلمان شهری استفاده می کند. شرکت در پروژه پل سردار سلیمانی در اصفهان، از کنترلر DMX به عنوان کنترلر اصلی استفاده کرد.

سخن پایانی:

در پایان، می‌توانیم ببینیم که کنترل‌کننده‌های DMX عمدتا برای کنترل روشنایی نمایش‌های سرگرمی استفاده می‌شوند. علاوه بر این، نه تنها به شما اجازه می دهد تا جلوه های نور را کنترل کنید، بلکه می توانید ماشین های مه شکن، سرهای چرخان و هر محصول دیگری را که با این پروتکل کار می کند کنترل کنید. کنترلرهای سیستم نورپردازی DMX یک عنصر اساسی در هر نوع نمایش سرگرمی هستند، زیرا امکان طیف گسترده ای از نور، رنگ و جلوه های صوتی را فراهم می کند.